YENİ BAŞLAYAN ARKADAŞLARA

Forumumuza yeni katılan ve yeni finch sahibi olan arkadaşlara rehberlik etmesi amacıyla kapsamlı bir yazı hazırlamak istedim. Forumda sorulan sorulardan
birbirinin benzeri sıkıntıların yaşandığını gördüm. Aslında çok basit çözümleri olan sadece ufak bilgi paylaşımları ile halledilebileceğine inandığım birkaç
konuya temas etmek istiyorum. Benzer makalelerin rehber niteliğinde olması ve gayet özenle hazırlanmış bilgi ve tecrübelerin harmanından oluşması başta ben
olmaz üzere bir çok arkadaşımı çokça aydınlatmıştır. Makalelerinden dolayı Hande hanım'a Emre'ye Komutanımız Tan'a Ersine ve diğer arkadaşlarıma çalışmlarından dolayı
teşekkür ederim. Evimde bir çok finch türü besledim, sırasıyla zebra finch, kesik boyun ispinozu, java ispinozu, bengal ispinozu, çilek ispinozu, gouldian finch,
saka, jumbo zebra türlerini besledim. Her finch türünün benzer özellikleri yanında kendi alt türünün özellikleride mevcut. Sizlere kesin bilgiler verebilecek
kadar bilgili olmamama rağmen tecrübelerimi ve bilgi birikimimi aktaracağım.
İspinozlar kafes kuşlarıdır, çok narin yapıdadırlar. Kıvrık gagalı kuşlar gibi insanlarla ilişki kurdukları pek gözlenemez. Ben bazı internet resimlerinde
javaların sahipleri ile ilişki kurduğunu gözlemledim. kısacası finchler kendi halinde türlerdir. çiftler halinde beslenmesi tercih edilmelidir.
Bir çoğu Avustralya kökenlidir. güney asya ve çin topraklarına kadar olan bölgelerde yaşadıkları için gerek ekvatora yakın olması gerekse muson iklimi
etkileriyle sıcak mevsimleri severler.

BARINMA:

Bizler finch dünyası ile tanıştığımızda muhtemelen zebra finchlere sahiptik. finch türlerini öğrendikçe ve ülkemizde bulabileceğimiz finch türlerini
tanıdıkça yeni türlere sahip olmak hevesi içerisine girdik. Elimizde bulunan türlerin yavaş yavaş çoğalması ile kafes sayılarıda çoğalmaya başladı
doğal olarak. forumumuzdaki bazı arkadaşlarımızın kuşlarla olan tanışıklığı eskilere dayansada benim gibi arkadaşların finchlerle ilişiği sanırım çok yeni.
Eğer finch besleyeceksek zamanla mecburen kafes sayıları artıyor. Kafeslerin bir örnek olması zaman içinde hem görünüm olarak hemde malzeme temininde
çözümlerin kolaylaşması açısından yararlı oluyor. Ben ilk kafesimi aldığımda sanırım forumda 15 gün geçirmiştim. İleride sayının artacağını
hesap ederek kafeslerimi ortadan bölmeli kafeslerden seçtim. Şu anda aynı tipte 4 kafesim mevcut. Bu kafesler dolap şeklindede imal edilebildiği gibi
kafeslerin bir iskeleye yerleştirilmesi şeklindede intizamlı bir şeklide kullanılabiliyor.
http://img303.imageshack.us/img303/5479/704nu2.jpg inanın ileride başınıza gelecek şey bu. küçük kafesleri ben tavsiye etmiyorum.
Her çiftin kendi bölmesinde olması çiftleşme, yavru bakımı, temizlik, asayiş gibi konularda tek çözüm bence. Birlikte yaşayan hayvanlarda özellikle farklı
türlerse birbirlerinin yavrusunu yuvasını gasp gibi olaylar yaşanabiliyor. Bazende birbirlerinin yavrularını besleyebiliyorlar. Bir başka çözüm ise
bu şekilde kolonileşme http://www.kaires.kendal.org/Kendal%20Aviary%20Birds%201A.jpg bu yapı temizlik aydınlatma gibi konularda kolaylık ve dekoratif bir ortam
sunarken iyi seçilmiş türlerin bir arada barındırılmasını gerektiriyor. bu çözümde kesinlikle java tavsiye etmiyorum.

YUVA:
Finchlerimizin bir bölümü sepet yuvalara yavru yaparken bir bölümüde muhabbet yuvası olarak isimlendirilen kutu yuvalara yavru yapmaktadırlar. Gerçi zebralar
için bile küçük ahşap kutu yuvalar kullanılmaktadır. 12-13 yumurta yapan bengaller gibi 8-9 yumurta yapan javalarda kutu yuvaları tercih etmektedir.
Ayrıca gouldian finchlerde kutu yuvalara yumurta bırakırlar. yuvanın içine yuva malzemesinin büyük kısmını kendimi yerleştirerek (özellikle kutu yuvlara)
çiftlere yardımcı olabiliriz. Zira benim birçok kuşum malzemesini benim yerleştirdiğim yuvalara çöp dahi taşımadan bir çok kereler yavru büyüttüler.
Benim yuva malzemesi konusunda kullandığım ilk malzeme koçtaşta satılan saksıların altına konan skıştırılmış ottur. Daha sonra yapı marketlerden aldığım
kalın halatları ince ince ayırarak eğirilmemiş yün kıvamında yuvaya döşemekteyim. Gouldian'lar bile bir tek çöp taşımadan kendi yaptığım yuvaya yumurta
bıraktılar.

BESLENME:

Tahıllar:

finchlerin ortak yiyeceği malum olduğu üzere darıdır. http://www.gymnasium-spaichingen.de/bili/india/bilder/millet.jpg Darının bazı renkleri mevcuttur.
Ak darı, sarı darı, kırmızı darı, soyulmuş darı gibi. kuşlarımızın doğada birçok tohum ve tahıldan faydalanarak beslendiğini düşünürsek yem konusunda
çeşitli seçeneklerimizin olması gerektiği inancındayım. Ben açık darılardan kilo hesabıyla alıp karıştırmaktayım. Karışımım şu şekilde; Ak darı, sarı darı,
kırmızı darı, kanarya yemi, nijer, kuş kumu ve çim tohumu. Yemcilerde satılan ultra vitaminli! süper karışım! avrupa yem vb. yemlere lütfen itibar etmeyiniz.
Bu yemlerden almak istediğinizde lütfen darıların içindeki rengarenk tanecikleri elinize alıp bakın. Bu maddelerin boyanmış kuru ekmek olduğunu göreceksiniz. karışıma
kuş kumu veya hazır satılan minik çakıllardan karıştırmak kuşların sinidirimi için mükemmel bir yardımcı olacaktır. ayrıca evde yemeklerde kullanılan
Yumurtaların temizlenmiş yıkanmış kabuklarını mikserde geçirip yeme karıştırmak bence iyi bir fikir. Kuşlarımızın en büyük ihtiyaçlarından biride
kalsiyumdur. kalsiyum için en güzel kaynak kalamar kemiğidir. bol halde satılan taşların kireç olduğunu bildiğim için ben hiç kullanmadım. Bengal, java gibi
türler için soyulmuş yulaf ve kabuklu pirinç vazgeçilmezdir. özellikle javalar için kabuklu pirinç olmazsa olmazdır.

Mama Yapımı:

Kuşlarımız doğada sadece tohum ve tahıllarla beslenmiyor elbette. Canlı larvalar küçük kurtçuklar sinekler vb. kalsiyum kaynakları ile de besleniyorlar.
Bizde kafeslerimizdeki kuşlarımıza bu çeşitliliği elimizden geldiğince sunmalıyız. Ana öğenin kalsiyum olduğu bir çok vitamin kombinasyonunu barındıran
mamalarda çeşitli uygulamalar mevcuttur. Mama yapımında ana öğe yumurtadır. Suda 10-15 dakika haşlanmış yumurtanın bütün olarak mamaya katılarak kullanımı
yaygındır. Yumurtanın haşlanıp ikiye bölünüp kuşlara verildiği yönündeki uygulamalar mevcut olsada ben hiç vermedim. Bu şekilde vermeyide planlamıyorum.
Mama yapımında yumurtanın yanında mısır unu, pirinç unu, bebe bisküvisi, kepek ekmeği gibi öğeler kullanılmaktadır. Vitamin değerleri hakkında detaylı bilgim
olmasada mama yapımıda bu ürünleri kullanmaya çalışıyorum. Ayrıca mamanın içine toz vitamin ve toz haline getirilmiş kalamar kemiğide katmayı ihmal etmiyorum.
bendeki kuş sayısı normalin biraz üzerinde olduğu için bir mikser dolusu yapıyorum. kullanılmayanı poşetleyip ağzı kapalı bir kapta dolaba kaldırıyorum.
http://www.efinch.com/eggfood.htm (Mama yapımı konusunda oldukça detaylı bir uygulama.) Mamaların yapıldıktan sonra en kısa sürede kullanılması hem vitamin
değerinin kaybolmaması açısından hemde bayatlayıp bakteri üretmemesi açısından önemlidir. Mamada ilk bayatlayan malzeme yumurta olduğu için bebe bisküvisi,
kepek ekmeği, mısır unu, pirinç unu vb. kuru maddeleri önceden karıştırıp bu karışım kadar yumurta kullanmak gibi bir uygulamam var, sizlerede tavsiye ederim.
Mama konusunda bir diğer uygulamada mamanın pişirilerek verilmesi ve bayatlamanın bir süre ertelenmesidir. Besi değerinden kaybetsede mamanın kek olarak
kullanılması sırasında kabartma tozu kullanımı tartışmaların odağındadır.

Yeşillikler:

Yeşilliklerde ana öğe maruldur. kıvırcık marul genellikle geniş yaprakları açısından tercih edilir. Besleyici olası açısından ıspanak, pazı, gibi yeşillikler
verebilirsiniz. Maydanoz tam bir ihtilaf konusudur. Maydanoz yapısı itibariyle hayvanın yemek borusuna yapışıp kalacağı tehlikesi ile ben kesinlikle
kullanmıyorum. belirttiğim gibi maydanoz konusunda çeşitli görüşler mevcuttur. Yeşilliklerin iyice yıkanıp peçete veya bezle kurulanıp verilmesi gerekir.
Ayrıca yeri müsait olanların darıyı ekip yaz döneminde kuşlarına taze taze yeşil yeşil darı verdikleri bilinmektedir. Ben bu yöntemi ilk fırsatta
deneyeceğim. Kuşlara yeşil dal darı vermek sanırım çok besleyici olacak.

Meyveler:

Meyvelerde ana öğe elmadır. Dilimlenmiş elmanın kafese asılması meyve konusundaki en yaygın uygulamadır. Benim kafeslerimde meyve kesinlikle bu şekilde
kullanılmaktadır. Portakal mandalina gibi meyvelerde yarım olarak verilebilmekte ancak asit yoğunluğu nedeniyle nadir verilmektedir. Karpuz yaz aylarının
minik minik dilimlenerek verilen vitamin deposudur. Üzüm, armut gibi yaz meyvleride finchlerin diyetleri arsındadır.

Zararlı Besinler:
Kesinlikle verilmemesi gereken besinler. Alkollü içecekler, mayalı besinler, tatlı ve tuzlu besinler. Daha önceki yıllarda ülkemizde konsantre besin
olarak kullanılan bal'ın içindeki şekerin yoğunluğu ve artık saf bal bulunamaması nedeniyle ben kesinlikle tavsiye etmiyorum ve kullanmıyorum. Fındık,
Kabuklu fıstık gibi kuruyemişlerin tuzsuz harmanlanmamış hallerini bir kaç kere mikserde toz halin getirip kullandım. bazıları severek yediler.
Ancak içindeki yoğun yağ nedeniyle çok nadiren bence kullanılablir. Yağlanma faktörü göz önünde mutlaka bulundurulmalıdır.

Üreme:

Bir çok arkadaşımızın sorularının başında yavru sahibi olunması ile ilgili sorular vardır. Hiçbir zaman unutulmamalıdır ki yetişkin, sağlıklı,
kendini güvende hisseden, iyi beslenen kuş yumurta yapar. Bu özelliklerden birine sahip olmayan kuşun kuluçka ve yavru büyütme evreleri her zaman
sıkıntılı geçecektir. Finchler kafeste kolay yavru alınabilen türlerdir. ortalama 1315 gün kuluçka dönemleri vardır. yavru anne babanın bakımı,
kardeş sayısı, ısı özellikleri, yuva özelliklerine bağlı olarak ortalama 30 günde kendine bakabilecek duruma gelir. yavrunun üreyebilecek erişkinliğe
gelmesi 6 ayı bulacaktır. Mama kullanımının fazla olması kuşa çabuk yumurta yaptırdığı bir gerçektir. ancak bu şekilde fazla güdülenen hayvanın
sağlıklı yavrular büyütebileceğini söylemek yanlış olur. ayrıca yıl içinde kuluçka sayısının çoğlaması anne babanın hayatına bile malolabilecek
sonuçlar doğurabilir.

Yavru Bakımı:

Yumurtlayan anne ilk günden yumurtalar ile ilgilenmeyebilir. İkinci hatta üçüncü yumurtadan sonra yumurtaları ısıtmaya başlayıp embriyoyu reaksiyona
geçirebilir. Bundaki amaç aynı anda ısınmaya başlayan başlayan yumurtaların aynı günde yada birbirine yakın günlerde çıkarak yavrular arasındaki boy
farkının oluşmasını engellemektir. Büyük olan yavrular her zaman daha çok yem kapıp diğer kardeşlerinin bakımsızlıktan ölmesine sebep olmaktadır.
Yavruları olan anne babaya mama verilmesi ihmal edilmemelidir. yavruların beslenmesi içi verilen protein ve kalsiyum içerikli mama çiftleri yavrular
daha büyümeden tekrar yumurtlamaya sevk edebileceği muhtemeldir. Yavrusuna bakan annenin tekrar yumurtlaması durumunda yumurtalar alınmalıdır. Çünkü daha
kendine bakamayan yavrular yeni yumurtaların gelmesiyle anne babanın ilgisini kaybedip hayatlarını kaybedebilirler. Daha yeni yavru büyütmüş olan anne
bünye olarak yorgun olduğu için ve bıkkınlık oluşabileceği için yeni yumurtalarına gerekli ilgi alakayı gösteremez. Bu durumda hem yavrular hem yumurtalar
hemde yorgun anne baba tehlikeye girer.

Temizlik:

Kafesler her yavru büyütme döneminden sonra ve ayda bir kaynar su ile tüm alet ve elemanları ile birlikte yıkanmalı. suluk ve tünekler sık sık
(önemli sık sık) kaynar su ile yıkanmalı. KESİNLİKLE deterjan kullanılmamalı.Kuşlara haftada bir banyo verilmeli. Meyve ve sebzeler yıkamadan verilmemeli.
Kuşların ayakları ve gagaları sık sık kontrol edilerek temiz tutulmaları sağlanmalı.

Vitaminler:

Vitamin kullanımı uzmanlık ve deneyim isteyen bir durumdur. ben bu konuda pek tavsiyede bulunamayacağım. İlaç grubuna girdiği için değişik kullanımlarda
tavsiyelerimin istenmeyen sonuçlara yol açmasını istemem. Genel olarak kulllanılan vitaminler avisol, avivit ve evitse'dir. Suyuna ve mamasına karıştırılan
vitamin takviyesi fazla kullanımda istenmeyen sonuçlar doğurabilir. bu konuda vteriner hekim arkadaşımız ertan'ın ve bilgili diğer arkadaşların tavsiyelerine
uyulmasını rica edeceğim.


Kesinlikle Yapilması Gerekenler:
-Rahatsız edilmeyen bir ortam
-Yükseğe konmuş bir kafes
-Temiz tünek suluk vb araçlar.
-Dengeli ısı
-Dengeli ışık
-Düzenli beslenme
-Düzenli gözlem
-Bakılabilecek sayı
-Aile planlaması


Kesinlikle Yapılmaması Gerekenler:
-İstemedende olsa zarar gelebilecek meraklı gözler
-Alkollü tatlı tuzlu mayalı yiyecekler
-Elle kuşlara dokunulması. (zorunlu haller dışında)
-Dar kafesler
-Kalabalıklaşmış kafesler
-Yanlış ilaç kullanımı

Sizlere yazdığım bu konular kesin bilgi olabilecek iddiada değildir. Sadece deneyimlerimin bilgilerimin ve uygulamalarımın bir özetdir. Sadece
yeni başlayan arkadalarımla bilgilerimi paylaşmak istedim. Yoruma kesinlikle açıktır. Hepinize kuşlarınızla mutlu bir hayat sürmeniz dileğiyle...